مستربچ پت افزودنی‌ای است که برای رنگ‌دهی یا بهبود خواص پلاستیک PET (مثل بطری یا الیاف) استفاده می‌شود. این مستربچ با PET سازگار بوده و در فرآیند تولید به آن افزوده می‌شود.
آیا مستربچ پت با مستربچ پایه پت متفاوت است؟
بله، تفاوتی میان مستربچ پت (PET Masterbatch) و مستربچ پایه پت (PET-based Masterbatch) وجود دارد، اگرچه این دو اصطلاح در برخی موارد به جای یکدیگر استفاده می‌شوند.
مستربچ پت (PET Masterbatch):
این اصطلاح معمولاً به مستربچی اطلاق می‌شود که برای کاربرد در پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) طراحی شده است. مهم‌ترین کاربردهای آن در بطری‌های نوشابه، الیاف پلی‌استر و فیلم‌های PET می‌باشد
ممکن است پایه‌ٔ این مستربچ خود PET یا ماده‌ای سازگار با PET باشد، ولی مهم‌ترین ویژگی آن سازگاری با فرایند PET است.
مستربچ پایه پت (PET-based Masterbatch):
در این حالت، خود ماده پایه (Carrier) مستربچ از رزین PET یا مشتقاتی از آن ساخته شده است. به عبارتی:
- مستربچ از نظر شیمیایی با PET همسان است
- پخش‌پذیری بهتر و سازگاری کامل‌تری با PET دارد
- احتمال آلودگی یا افت خواص مکانیکی کمتر است
| ویژگی | مستربچ پت | مستربچ پایه پت |
|---|---|---|
| تعریف | مستربچی که برای PET استفاده می‌شود | مستربچی که پایه‌اش از رزین PET است |
| کاربرد | سازگار با PET | هم‌پایه با PET (سازگاری بیشتر) |
| امکان تفاوت پایه | بله، ممکن است پایه دیگری داشته باشد | خیر، همیشه پایه‌اش PET است |
مستربچ پت یا مستربچ پایه پت ؟
مستربچ پایه پت بهتر از مستربچ پت معمولی است، ولی بستگی به کاربرد هم دارد.
چرا مستربچ پایه پت معمولاً بهتره؟ چون پایه‌ٔ مستربچ از خود رزین PET ساخته شده، بنابراین:
- سازگاری شیمیایی کامل با ماده اصلی (PET) داره
- پخش بهتر رنگ یا افزودنی در کل محصول
- کاهش احتمال عیب‌های ظاهری (مثل لکه یا دانه)
- عدم افت خواص مکانیکی یا شفافیت
پس چرا همیشه از مستربچ پایه پت استفاده نمی‌کنند؟
چون:
- مستربچ پایه PET معمولاً گران‌تر از مستربچ‌های عمومی‌تر هست
- گاهی برای کاربردهای ساده یا ارزان، مستربچ با پایه دیگر (مثل EVA یا PE) هم کفایت می‌کند.
به‌طور خلاصه اگر کیفیت نهایی مهم باشه (مثلاً در بطری‌های شفاف یا نخ پلی‌استر)، مستربچ پایه PET گزینه بهتری می‌باشد.
اما برای کاربردهای عمومی‌تر، مستربچ PET با پایه غیر PET هم می‌تواند تا حدودی مناسب باشد.
ویژگی‌های مستربچ پت
پت مخفف پلی‌اتیلن ترفتالات (به انگلیسی: Polyethylene Terephthalate) است، یک نوع پلی استر که در ساخت بطری‌های نوشیدنی، الیاف پارچه‌ای و بسته‌بندی کاربرد دارد.
ویژگی‌های مستربچ PET (پلی‌اتیلن ترفتالات) به طور کلی شامل موارد زیر است:
- سازگاری بالا با رزین PET: برای کاربرد در بطری، الیاف و فیلم‌های PET طراحی شده است.
- پخش‌پذیری یکنواخت: رنگدانه‌ها یا افزودنی‌ها به‌خوبی در ساختار PET پخش می‌شوند، بدون ایجاد دانه یا لکه.
- پایداری حرارتی بالا: تحمل دمای فرآیند PET (حدود 250 تا 280 درجه سانتی‌گراد) را دارد، بدون تجزیه یا تغییر رنگ.
- شفافیت خوب (در صورت نیاز): نوع بدون رنگ آن باعث افت شفافیت محصول نهایی نمی‌شود.
- فاقد رطوبت یا آلودگی: رطوبت پایین برای جلوگیری از تخریب PET در فرآیند تولید بسیار مهم است.
- سازگار با فرایندهای تزریق، دمشی و الیاف‌سازی: قابل استفاده در انواع ماشین‌آلات تولید PET.
کاربردهای مستربچ PET
1. صنعت بطری‌سازی (PET Bottles)
مهم‌ترین کاربرد مستربچ PET در ساخت انواع بطری‌هاست:
کاربردها:
- بطری نوشابه و آب معدنی
- بطری روغن خوراکی
- بطری شوینده‌ها و مواد بهداشتی
- بطری دارو و آرایشی
نوع مستربچ‌های مورد استفاده:
- مستربچ رنگی (برای تغییر رنگ بطری: سبز، آبی، کهربایی و…)
- مستربچ مقاوم به UV (برای محافظت در برابر نور خورشید)
- مستربچ آنتی‌باکتریال (برای بطری‌های بهداشتی)
- مستربچ شفاف‌کننده یا مات‌کننده
2. صنعت نساجی و تولید الیاف پلی‌استر (PET Fibers)
از PET در ساخت الیاف مصنوعی بسیار استفاده می‌شود.
کاربردها:
- پارچه لباس، چادر، پرده
- الیاف فرش و موکت
- منسوجات بی‌بافت (non-woven): ماسک، فیلتر، پارچه صنعتی
- الیاف پنبه‌ای شکل برای عایق‌سازی یا پرکننده (مثل بالش)
نوع مستربچ‌های مورد استفاده:
- مستربچ رنگی (برای رنگ‌دهی مستقیم الیاف)
- مستربچ مقاوم به UV (برای لباس‌ها و چادرهایی که زیر نور خورشید استفاده می‌شن)
- مستربچ ضد الکتریسیته ساکن یا آنتی‌باکتریال
3. فیلم‌های PET (PET Films)
فیلم‌های PET در بسته‌بندی و کاربردهای صنعتی پرکاربرد هستند.
کاربردها:
- بسته‌بندی مواد غذایی (چیپس، بیسکوییت، پنیر و…)
- لمینت روی کاغذ، مقوا و آلومینیوم
- فیلم‌های صنعتی یا الکترونیکی
نوع مستربچ‌های مورد استفاده:
- مستربچ آنتی‌استاتیک (برای جلوگیری از جذب گردوغبار)
- مستربچ ضد مه (Anti-fog)
- مستربچ مقاوم به حرارت و UV
- مستربچ شفاف‌کننده
4. پروفیل‌ها و قطعات مهندسی PET
در برخی موارد، PET برای ساخت قطعات سخت یا مهندسی استفاده می‌شود.
کاربردها:
- اجزای الکتریکی یا مکانیکی
- قطعات تزریقی شفاف یا رنگی
- بخش‌هایی از تجهیزات پزشکی یا صنعتی
نوع مستربچ‌های مورد استفاده:
- مستربچ پرکننده (برای کاهش قیمت تمام‌شده)
- مستربچ مقاوم حرارتی
- مستربچ لغزنده (Slip Agent) یا روان‌کننده
بطور کلی: مستربچ PET یک ابزار کلیدی در صنایع مختلف است که با توجه به نوع افزودنی (رنگ، UV، آنتی‌باکتریال و…)، در بهینه‌سازی محصول نهایی نقش بزرگی دارد.
رنگ‌های مختلف مستربچ PET
پرکاربردترین رنگ‌ها:
- شفاف (Natural)
برای بطری‌های آب معدنی یا بسته‌بندی‌هایی که نیاز به وضوح بالا دارن. - سفید (White Masterbatch)
برای ایجاد ظاهر مات، یا پایه برای ترکیب با رنگ‌های دیگر. - سیاه (Black Masterbatch)
برای کاربردهای خاص مثل بطری روغن موتور، مواد صنعتی یا محافظت نوری. - آبی (Blue PET)
رایج در بطری‌های آب و شوینده‌ها. - سبز (Green PET)
در بطری‌های نوشابه یا دارویی استفاده می‌شه. - کهربایی (Amber/Brown)
مخصوص بطری‌های دارویی یا نوشیدنی‌هایی که نیاز به محافظت از نور دارن (مثل آبجو یا شربت). - رنگ‌های خاص و سفارشی
- طلایی، نقره‌ای، متالیک
- صورتی، بنفش، نارنجی
- رنگ‌های خاص برندها (مثلاً قرمز کوکاکولا یا آبی پپسی)
نکته مهم:
- انتخاب رنگ باید با پایه PET سازگار باشه تا شفافیت، خواص مکانیکی و کیفیت نهایی حفظ بشه.
- رنگدانه‌ها باید پایدار در دمای بالا باشن (PET در دمای بالا فرآوری می‌شه: 250–280 درجه سانتی‌گراد)
پایه‌هایی که با مستربچ PET سازگار هستند
1. پایه PET (پلی‌اتیلن ترفتالات)
🔹 بهترین و ایده‌آل‌ترین پایه
- بالاترین سازگاری با PET
- بدون افت شفافیت، خواص مکانیکی یا چسبندگی
- مخصوص کاربردهای حساس (بطری شفاف، الیاف ریز)
2. پایه PETG (گلیکول‌مدیفای‌شده PET)
🔹 برای کاربردهایی که کمی انعطاف‌پذیری یا چقرمگی بیشتر نیاز دارن
- در برخی مستربچ‌ها برای سازگاری بیشتر یا شفافیت بهتر استفاده می‌شه
- مناسب برای کاربردهای تزریق یا اکستروژن خاص
3. پایه EVA یا پلی‌اتیلن سبک (در موارد خاص)
🔹 فقط در کاربردهای غیر حساس و کم‌هزینه‌تر
- ممکنه خواص نهایی PET رو کمی کاهش بده
- ارزان‌تر، ولی کمتر سازگار
- استفاده محدود در برخی فیلم‌ها یا محصولات مات
4. پایه PBT (پلی‌بوتیلن ترفتالات)
🔹 فقط در برخی ترکیبات خاص مهندسی
- PBT شباهت شیمیایی به PET داره
- مناسب برای مستربچ‌های خاص در قطعات مهندسی
پایه‌های پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌ویتیل‌کلراید و پلی‌کربنات که معمولاً ناسازگار هستند و باعث بروز مشکلانی مثل
پخش نشدن مناسب رنگ، کاهش شفافیت، ایجاد نقاط معیوب یا ترد شدن محصول نهایی می‌شوند.
اگر هدف کیفیت بالا و سازگاری کامل با PET باشه، بهترین گزینه همیشه مستربچ با پایه PET یا PETG هست.
پایه‌های ارزان‌تر فقط برای پروژه‌های کم‌هزینه یا غیر حساس توصیه می‌شوند.
قیمت مستربچ پت
در بازار ایران، قیمت مستربچ PET به‌خصوص مستربچ رنگی به‌طور قابل توجهی بر اساس نوع افزودنی (رنگ، درصد رنگدانه، UV، آنتی‌باکتریال، تیپ پایه) و نوسانات نرخ ارز متغیر است برای اطلاع از موجودی و استعلام قیمت و دریافت نمونه با کارشناسان ما تماس بگیرید در حال حاضر قیمت این محصول برای هر کیلوگرم از 1 دلار تا حدود 25 دلار متفاوت است.
